Học cách sống mạnh mẽ phần 3 – chê bai

Link đăng ký miễn phí kênh Hạt Bụi Nhỏ: https://goo.gl/TAMb4N

Một người yếu đuối sẽ buồn bã trước lời chê bai. Một người hung dữ sẽ tức giận trước lời chê bai. Nhưng một người biết cách sống mạnh mẽ sẽ bình thản trước lời chê bai. Họ bình thản không phải vì không có lòng tự trọng mà vì họ biết chấp nhận lời chê bai và tận dụng nó để hoàn thiện bản thân.
Biết là như thế nhưng chúng ta vẫn thường buồn bã hoặc bực tức khi bị chê bai. Mà lời chê bai thì chẳng có ai mà không bị, chỉ khác nhau ít hay nhiều. Vậy nên chuẩn bị trước cách ứng xử với lời chê bai cũng sẽ giúp chúng ta sống tốt hơn, mạnh mẽ hơn.
Đầu tiên, chúng ta bắt đầu với

Trường hợp 1: lời chê bai khiến chúng ta bực tức.

Trong trường hợp này, chúng ta hãy nhìn lại xem vì sao chúng ta bực tức.
a.Có phải đó là vì mình nghĩ mình đúng, người chê mình mới sai. 
Nếu vậy thì chúng ta cần xem hình sau: Ở đây chúng ta thấy 2 người cãi nhau, 1 người nói đây là số 9, 1 người nói đây là số 6 vì 2 người đứng ở 2 hướng khác nhau. Thực tế thì chẳng ai ngốc đến nổi cãi nhau kiểu này, nhưng ví dụ này phản ánh 1 thực tế của cuộc sống là chúng ta thường nhận xét mọi thứ dựa trên góc nhìn của chúng ta.
Và người chê mình họ đều có góc nhìn của họ, dựa trên tiêu chuẩn của họ, và họ cũng thấy cái chê của họ đúng chứ không sai.
Vd: Sếp mình giao cho mình làm 1 bài thuyết trình, mình cố hết sức làm, làm xong thấy đẹp lắm rồi nhưng sếp vẫn chê. Đây là điều bình thường, vì sếp dựa theo tiêu chuẩn những bài thuyết trình còn đẹp hơn của mình nhiều. Vậy ở đây sếp đâu có sai, mình thấy sếp sai chỉ vì mình không hiểu được góc nhìn của sếp, không hiểu được rằng còn nhiều người làm đẹp hơn mình.
Bài học rút ra là nếu cảm thấy lời chê bai của người khác sai khiến mình bực tức, hãy thay đổi góc nhìn, nhìn từ góc nhìn của người khác. Khi nhìn được cùng góc nhìn với người khác, tự nhiên mình sẽ đồng ý được với người chê mình, khi đồng ý rồi thì tự nhiên hết bực tức.
b.Lý do tiếp theo khiến chúng ta bực tức nữa là vì sĩ diện.
Trường hợp này thường là vì bị chê đúng lỗi, đúng tội nhưng lại bị chê trước nhiều người. Một phần lỗi cũng vì người chê mình đã thiếu tế nhị khi chê mình công khai như thế. Nhưng cũng có khi họ đã tế nhị góp ý riêng nhiều lần nhưng mình không thèm nghe, thế là họ buộc phải chê công khai.
Bị chê công khai thì chúng ta không kiểm soát được, điều chúng ta kiểm soát được đó là thái độ của chúng ta. Chúng ta cần biết rằng “bị chê bai không phải là điều đáng xấu hổ mà bị chê nhưng không chịu sửa mới là đáng xấu hổ.”
Người Nhật có lòng tự trọng rất cao, họ có thể mổ bụng tự tử vì lòng tự trọng nhưng họ sẵn sàng bỏ đi sĩ diện để nhận sai và khắc phục sai lầm vì đó là đạo đức, là trách nhiệm. Điều này cho thấy lòng tự trọng và sĩ diện là hoàn toàn khác nhau. Lòng tự trọng dựa trên đạo đức, còn sĩ diện chỉ là ham muốn được khen, được công nhận mà thôi. Sĩ diện là 1 cái gì đó ảo chóng tàn, còn đạo đức mới là cái bền vững theo thời gian.
Vậy nên, kể cả khi bị chê trước nhiều người và thấy cái chê đó là đúng thì chúng ta cứ bỏ đi sĩ diện mà nhận sai, nhận kém mà khắc phục vì đó là trách nhiệm, đó là đạo đức. Người nào dám nhận sai vì tinh thần trách nhiệm, vì đạo đức thì người đó mới đáng tôn trọng. Người đó cũng mới xứng đáng gọi là người mạnh mẽ, vì đã chiến thắng được ham muốn danh vọng, ham muốn được khen, ham muốn được công nhận.

Trường hợp 2: Lời chê bai làm chúng ta buồn bã.

Lý do khiến chúng ta buồn bã khi bị chê là thường là vì tính cách chúng ta yếu đuối, ít bị va chạm, bị la rầy trong đời nên chỉ cần ai chê 1 cái là buồn liền.
Nhưng lý do gần hơn khiến chúng buồn đó là vì lời chê bai khiến chúng ta nghĩ rằng: “mình thật tệ hại, thật kém dỡ, sẽ mãi mãi chẳng làm được gì”
Đây cũng 1 phần là vì người chê mình không đủ tinh tế để kèm theo lời khen, động viên khi chê bai mình. Tuy nhiên, mình không thay đổi được người chê mình, nên mình phải thay đổi thái độ của mình.
Isaac Newton từng nói:
Những điều chúng ta biết chỉ là giọt nước. Những điều chúng ta không biết là cả một dại dương.
Đến nhà khoa học lớn như Newton còn nói thế thì chuyện chúng ta không biết 1 điều gì, không giỏi 1 điều gì là bình thường. Quan trọng là khi bị chê chúng ta biết nhận sai và cố gắng sửa thì sẽ tiến bộ thôi.
Hơn nữa, lời chê bai còn có những tác dụng rất tích cực. Nếu chúng ta có thể thấy được mặt tích cực của lời chê bai, thì chúng ta sẽ dễ dàng chấp nhận lời chê bai hơn.
Ví dụ:
1.Bị chê là cơ hội hoàn thiện.
Có 1 điều chắc chắn là chúng ta, những con người bình thường thì chưa thể hoàn hảo được. Nhưng chúng ta lại ít khi thấy sự thiếu sót của mình. Vì vậy khi bị chê chính là cơ hội để chúng ta phát hiện ra cái thiếu sót, cái chưa hoàn hảo của mình. Phát hiện ra rồi thì mới sửa nó được, mới tiến bộ được.
2.Bị chê là cơ hội để khiêm tốn lại.
Trong video về bệnh ảo tưởng sức mạnh, mình có nói đến tình huống khi mà 1 người luôn được khen thì rất dễ mắc phải bệnh ảo tưởng sức mạnh – khoa học gọi là hiệu ứng Dunning – Kruger. Vậy nên bị chê là 1 điều tốt vì nó giúp chúng ta tránh được 1 phần nào bệnh ảo tưởng sức mạnh, trở nên khiêm tốn trở lại.
3.Bị chê cơ hội để nhận biết bản ngã.
Nếu bị chê mà mình tức giận hay buồn bã nghĩa là mình đang bị bản ngã chi phối. Chính bản ngã khiến chúng ta có cảm những cảm xúc tiêu cực, yếu đuối khi đối diện với nghịch cảnh trong cuộc sống. Và để hiểu rõ hơn về bản ngã, mời các bạn dành thêm 90 phút để nghe bài giảng : Hiểu về bản ngã trong mô tả hoặc comment nhé.
Tóm lại, việc bị chê bai trong đời là điều hết sức bình thường, ai cũng sẽ bị. Có khi bị chê đúng, có khi bị chê sai. Nhưng dù bị chê đúng hay sai, chúng ta vẫn có thể tận dụng lời chê bai đó để hoàn thiện bản thân bằng cách:
  • Tập nhìn theo góc nhìn của người chê mình.
  • Hiểu việc nhận sai, nhận kém khi mình sai để sửa là trách nhiệm, là đạo đức.
  • Xem việc bị chê là cơ hội để hoàn thiện bản thân, khiêm tốn lại và nhận biết bản ngã.
Cuối cùng mình xin kết bằng 1 câu nói của vị Thầy là huynh đệ với Thầy mình: Chỉ sợ mình sai chứ không sợ người khác nghĩ sai về mình.
Chúc cho các bạn đều trở nên mạnh mẽ hơn mỗi khi đối diện với lời chê bai. Và nếu lần đầu xem kênh, đừng quên đăng ký, like, share cho người thân nếu bạn thấy hữu ích nhé. Cảm ơn các bạn.
Bài giảng Hiểu về bản ngã: http://bit.ly/Hieu-Ve-Ban-Nga